مدیریت فرایند اجتماعی، برنامه ریزی، سازماندهی، کارگزینی، هدایت و هماهنگی، کنترل در راستای تعیین و فائق شدن به اهداف سازمانی در یک محیط پویاست مدیریت یعنی تصمیم گیری واین وظیفه مهمترین واصلی ترین نقش مدیریت است

مدیریت عبارت است از: فرآیندی برای حل مسائل مربوط به تامین اهداف سازمانی به نحو مطلوب از طریق استفاده موثر و کارآمد از منابع کمیاب در یک محیط در حال تغییر.

مدیر شخصی است که مسئولیت عملکرد یک یا چند نفر از افراد در سازمان به عهده دارد. مدیران با مجموعه متعددی از عناوین مثل، سرپرست، رهبر گروه، مدیر بخش، مدیر اداره، معاون ونظیر آن فعالیت داشته و کارکنان را بکار می گمارند.

به عقیده «فیلیپ هوسنو»: مدیریت عمومی عبارت است از مجموعه روش های عقلانی که در خدمت تصمصم گیرندگان امور عمومی قرار می گیرد. او در دنباله چنین می افزاید که در یک تعریف، مساله کاربست روش های نوین مدیریت در بخش عمومی وجود دارد. نوسازی مدیریت عمومی، شامل استفاده از ابزار هائی است که به یاری پدیده هائی همچون تصمیم گیری، اطلاع رسانی برخی امور یا جریان های دیوانی حتی توسل به تبلیغات برای برقراری ارتباط با مردم می آید.

پیشینه: اداره امور دولتی دارای یک پیشینه طولانی است که به موازات مفاهیم تمدن ودولت ظهور یافته است. گلادن خاطرنشان می کند که از زمان پیدایش دولت ها همواره نوعی اداره وجو داشته است. بنیانگذار یا رهبر، ابتدا انتقال یک جامعه را ممکن می سازد و سازمان دهنده یا رئیس ان را دوام می بخشد. اداره امور یا مدیریت امور، هر فعالیت اجتماعی، عامل میانی و واسطه است، خیلی به نظر نمی آید ولی عامل اصلی بقای جامعه است.

رومن لوفر در کتاب مدیریت نظام های پیچیده اداری تولد مدیریت عمومی را از خلال تارخ نوعی گسست میان دو حوزه عمومی و خصوصی توضیح می دهد. اما شالوده این منطق مدیریتی چیست؟ در اینجا لوفر تحلیل سیستمی را به عنوان عمل توصیف واقعیت های پیچیده به کمک تیرها ونشانه ها می خواند. تحلیل و مدیریت (عمومی وخصوص) به عنوان ابزاری برای ایجاد زبان مخصوص پیچیدگی ها و با هدف بهه گیری از این پیچیدگی های جهان مطرح گردیده است: تحلیل سیستمی: نحوه اندیشیدن جامعه پیچیده می باشد و مدیریت عمومی نیز زبان دولت در جامعه پیچیده است.

وظایف مدیریت

وظایف مدیریت را می توان به شکل زیر خلاصه کرد:

۱. برنامه ریزی: برنامه ریزی شامل انتخاب کردن ماموریت، اهداف و اقدامات در رسیدن به آنها وآن مستلزم تصمصم گیری مبتنی بر انتخاب راهکار مناسب در بین راهکار های موجود برای عملیات درآینده می باشد وبرنامه فاصله ای را که ما در آنجا قرار داریم تا آنجائی که می خواهیم به آن برسیم را برطرف می کند.

برنامه ریزی عملاً یک فرآیند تصمیم گیری است که مسیر اقدامات سازمان را تعیین می کند. تصمیم گیری انتخاب یک راهکار از میان راهکار های مختلف تعریف شده است و هسته مرکزی برنامه ریزی را تشکیل می دهد. نمی توان گفت یک برنامه وجود دارد مگر اینکه از قبل در خصوص تخصیص منابع، هدایت و اعتبار آن تصمیم گیری شده باشد. بنابراین تصمصم گیری اولین گام دربرنامه ریزی است. سایمون تصمیم گیری را مترادف مدیریت می اند. به هر حال تصمیم گیری نقش محوری در انجام وظایف مدیریتی دارد و در راستای آن همواره مدیر باید تصمیم بگیرد.

۲. سازماندهی: سرآغاز موفقیت سازمان برنامه ریزی است. سازماند هی برنامه ها را به واقعیت تبدیل کرده و اهداف مورد نظر را تحقق می بخشد.

سازماندهی مانند برنامه ریزی فرایندی است که در انجام وکاربرد آن باید دقت لازم صورت گیرد. این فرایند مستلزم تصمیم گیری در مورد کار های مورد نیاز و وظایف مطرح شده و قرار دادن آنها در چارچوب تصمیم گیری یا ساختار سازمانی است. این چارچوب، ساختاری را برای تمام مشاغل فراهم می کند. واین موضوع را که چه کسی مسئول انجام وظایف بوده وچه کسی باید به چه کسی گزارش دهد را مشخص می کند.

۳. هدایت: رهبری، فرایند تاثیر گذاری افراد و گروه ها جهت تعیین اهداف و رسیدن به آن می باشد. رهبران –کسانی که بعنوان رهبر عمل می کنند- دیگران را راهنمائی، هدایت وترغیب نموده و آموزش می دهند. عشق وعلاقه وایثارو کسب وجهه تشکیل دهنده شالوده یک رهبر هستند.

بعضی صاحبنظران، رمز موفقیت را در توان هدایت نیروی انسانی تحت سرپرستی می دانند. مهارت انسانی وکار با افراد و هدایت آن ها در جهت انجام اهداف سازمانی از جمله مهارت هائی است که در تمامی سطوح مدیریت اعم از عملیاتی، میانی وعالی کاربرد ویژه دارد.

۴. کنترل: شامل آندسته از فعالیت هائی است که در صدد ایفای وظایف، با شرایط لازم به منظور نیل به هدف های از پیش تعیین شده می باشند.

فرایند کنترل را می توان به چهار مرحله تقسیم کرد: تعیین معیار عملکرد- اندازه گیری عملکرد- مقایسه عملکرد با معیار های تعیین شده- انجام اقدام اصلاحی.

بدون نظارت وکنترل مدیران نمی توانند بفهمند که در کدام بخش از کارشان به طور اثر بخش وکارامد انجام شده است. کنترل وظیفه ای است که دایره مدیریت را به یک دایره کامل تر تبدیل می کند. برنامه ریزی به عنوان اولین وظیفه در راس تما وظایف مدیریت است. با تعیین برنامه ها واهداف، بایستی میزان پیشرفت آن برنامه ها و اهداف، نظارت و کنترل صورت گیرد. بازخورد بازخورد حاصل از این کنترل ها به مدیران کمک می کند که میزان پیشرفت و موفقیت سازمان را در دستیابی به اهداف و مقاصد مشخص نمایند.

از طرفی دیگر هیوز وظایف مدیریت دولتی را چنین بیان می کند:

۱- استراتژی: الف- تعیین اهداف واولویت های سازمان (براساس پیش بینی محیط بیرونی و توانائی های سازمان) ب-تدوین برنامه های عملیاتیبرای دستیابی به اهداف مذکور

۲- مدیریت مولفه های درونی (سازماندهی وتامیننیروی انسانی- هدایت کارکنان ونظام مدیریت منابع انسانی- کنترل عملکرد

۳- مدیریت مولفه های بیرونی (ارتباط با واحد های بیرونی- ارتباط با سازمان های مستقل- ارتباط با رسانه ها ومردم.

رابطه سیستم مدیریت دولتی وخط ومشی گذاری: ارتباط محسوس میان سیستم مدیریت دولتی وخط ومشی گذاری وجود دارد. برداشت از نحوه ومیزان ارتباط مذکور از موارد زیر تاثر می پذیرد:۱- مهارت های فنی وموضوعی از لحاظ تحلیلی ۲-اخلاقیات به منزله شالوده تصمیم گیری ۳-ملاحظات اخلاقی شخصی برای تحلیلگران.

درقسمت اول مهارت های فنی وموضوعی مورد نیاز تحلیلگر مطرح می شود. تجزیه تحلیلگر سیستم کسی است که علاوه بر جایگاه سازمانی خود دارای اطلاعات، بینش آگاهی های مکفی از گذشته وحال بوده، مهارت ترسیم دورنمای سیستم( آینده) مبتنی بر وضعیت جاری و قبلی را داراست.

لازمه غنی سازی مدیریت در بخش عمومی که طبعا مبنای خط ومشی گذاری مطلوب خواهد بود. این است که سازمان ها به موارد زیر توجه کنند:

۱) تقویت بنیه اقتصادی که مستازم پیشرفت علوم، رونق فنآوری و قدرت سیاسی است.

۲) تقویت بازدهی از طریق اعمال بهینه وظایف مدیریت: محاسبه کلی توان وانرژی سازمان برای کسب ستانده های بیشتر ضروری است. این محاسبه هرچه دقیق تر باشد منابع وامکانات کمتری هدر می رود.

۳) تقویت اثر بخشی طرح ها: اثر بخشی فراینی است که با غایت عملکرد سازمان ارتباط دارد، لازم است از ابتدا وبه هنگام تهیه طرح ها، قطعیت و اثر بخشی فزاینده مورد نظر باشد. از این جهت طرح باید امکان تجدید نظر، تغییر یا جایگزینی را داسته باشد.

۴) تلفیق هدفمند کارائی و اثر بخشی: معمولا دو دیدگاه در فرایند حل یک مساله وجود دارد که براساس آن سیستم ها به دو گونه تقسیم می شوند. سیستم مبتنی بر نگرش و بازدهی وکارائی طراحی می شود. ونوعی دیگر بر اساسنگرش به اثر بخشی. چگونگی برقراری بهترین وضعیت که در آن هم اثر بخشی وهم بازدهی مورد توجه باشد، خود از مبانی خط و مشی گذاری است.

ماده مخدر ، نامی عمومی برای انواع مختلفی از داروها و ترکیبات طبیعی، شیمیایی است که اغلب به دلیل احتمال ایجاد وابستگی به مصرف جزء مواد اعتیادآور طبقه‌بندی شده و معمولاً خرید و فروش آن‌ها ممنوع است. انواع مختلفی از مواد مخدر و اعتیاد آور وجود دارند و به همین دلیل، فرد معتاد در طول زمان، برای ارضا و احیای حس نشئگی، معمولا از مادهٔ مخدر به مخدری قوی‌تر نیاز پیدا می کند.

هر روز 9نفر از ایرانی ها به خاطر مصرف مواد مخدر می میرند. جماعتی که به گواه آمارهای جمعیت مبارزه با دخانیات کشور، از 10سالگی دست به سیگار می شوند و از 17سالگی مواد مخدر را تجربه می کنند. در این میان، گروهی هم هستند که از 12 سالگی به بعد پای مخدرهای صنعتی به زندگی شان باز می شود و روزگارشان را با شیشه، حشیش، کروکودیل و ماریجوانا سیاه می کنند؛ مخدرهایی که یک جمله مشترک که درباره بیشتر آنها تکرار می شود: «این اعتیاد آور نیست.» این جمله، امروز بیشتر از همه درباره «گل» به گوش می رسد.
ماده مخدر گل، همان اندازه که اسم خوشایندی که دارد، یکی از خطرناک ترین مواد مخدری است که این روزها در دست جوان ها می چرخد و به اسم یک روانگردان طبیعی خرید و فروش می شود. مخدری که ضربان قلب را بالا می برد، احساس بی قراری می دهد، باعث توهم می شود و با یک بار مصرف، طوری عملکرد مغز را مختل می کند که زندگی بدون آن غیرممکن می شود.

روانگردان ها از کجا می آیند؟

اولین بار، در دهه 1970 تا 1980 میلادی بود که امریکا، انگلیس و رژیم صهیونیستی روی مواد شیمیایی ای کار کردند که عموما با هدف نظامی تولید می شدند. این مواد، در واقع فرمول های جدیدی بودند که خواص روانگردان داشتند و در آزمایش های کنترل فکر، با هدف حقیقت یابی از جاسوسان مورد استفاده قرار می گرفتند. این ترکیبات خواصی شبیه حشیش و ماریجوانا داشتند با این تفاوت که می توانستند چندین برابر آن تاثیرگذار باشند.

سال ها بعد، گیاه شاهدانه ای که به آن «کوش افغان» هم گفته می شد، از افغانستان به امریکا برده شد و این شروع پیدایش «گل» بود. گیاهی که از تولیدش زمان زیادی نمی گذرد اما به خاطر تاثیرات درمانی اش در پزشکی جای خود را باز کرد.

دکتر محمدرضا یزدان نیاز، پژوهشگر و متخصص ترک اعتیاد دراین باره می گوید: «با استفاده از کوش افغان، ماریجوانای جدیدی کشت شد که خواصی متفاوت از ماریجوانای سنتی داشت و به آن «مدیکال ماریجوانا» گفته می شد. ماری جوانا گیاهی است که هم نوع نر آن وجود دارد و هم نوع ماده. نوع نر 3درصد و نوع ماده 8درصد مخدر دارد. اتفاقا اعتیاد به ماریجوانا بسیار دیر ایجاد می شود و خیلی راحت هم قابل ترک است. اما گیاه جدیدی که با تغییرات ژنتیکی تولید شد، دو جنسیتی بود و برخلاف ماریجوانای طبیعی که گل های کمی دارد، بسیار پر گل است. در این گل ها 7برابر بیشتر از ماریجوانا ماده مخدر وجود دارد. آنقدر که اگر از کنار آن عبور کنید یا شب بالای سرتان باشد، دچار توهم می شوید.»

ماریجوانایی که این روزها در دست جوان ها می چرخد، گل همین ماریجوانای تغییر ژنتیکی یافته است که حتی دست و دل پزشکان هم برای تجویز آن می لرزد و فقط در شرایط خاصی، برای بیماران خاص آن را توصیه می کنند؛ به مدت محدود و دوز بسیار پایین.

دکتر یزدان نیاز می گوید: «بیمار می تواند حداکثر یک ماه با دوز خیلی پایین از ماریجوانای طبی استفاده کند. آن هم در بیماری های عصبی شدید، یا بیمارانی که در مراحل پایانی عمرشان قرار دارند و پزشک می خواهد روزهای پایانی زندگی شان بدون درد بگذرد.»

«گلی» که آرتا کاشت

مخدر گل اگرچه در دنیا به چشم دارو نگاه می شود اما از 8-9 سال قبل توسط فردی با نام مستعار آرتا به ایران آورده شد و حالا در شیراز کشت می شود. گل که در باور عمومی حتی کم خطرتر از حشیش و ماریجوانا و علف معرفی شده است، می تواند آنقدر خطرناک باشد که با یک بار مصرف، برای همیشه باعث اعتیاد شود. چون به طور مستقیم بخش های مسئول آرامش بخشی را در مغز فلج کرده و خودش جایگزین آن می شود. بنابراین با مصرف نکردن گل، فرد دچار اظطراب شدید، بیقراری، وحشت زدگی، تپش قلب شدید و... می شود.

اعتیادی که دکتر یزدان نیاز آن را غیرقابل ترک می داند. او می گوید: «متاسفانه گل در ایران آنقدر بازار پررونقی دارد که سال قبل در یکی از روستاهای استان فارس دیدم خرید و فروش آن خیلی راحت و انبوه انجام می شود. مردم سراغ قاچاقچی می رفتند، مخدرشان را می گرفتند و کارت می کشیدند و بیرون می آمدند.»

از سال 2013 مصرف ماریجوانا در 20 ایالت امریکا آزاد شد که البته اهداف اقتصادی پشت آن بود. از آنجایی هم که تاثیر اعتیادآوری برگ ماریجوانا خیلی کم است دولت امریکا حساسیت زیادی برای مقابله با آن نشان نداد. همین آزادسازی ماریجوانا در امریکا و گیاهی بودن این مخدر باعث شد خیلی ها در ایران تصور کنند که مخدر گل ضرری ندارد و خیلی راحت می توان آن را ترک کرد.

دکتر یزدان نیاز می گوید: «گل خطرناک ترین مخدر امروز است و با یک بار استفاده، ممکن است فرد به مدت 6ماه تا یک سال دچار توهم عصرگاهی شود. ما هنوز اثرات این مخدر را به طور کامل نمی دانیم اما عوارض گسترده ای از آن مشاهده شدهاست. جالب این که مخدر گل روی گروه های خونی +A و +O اثر توهم زایی بیشتری دارد.»

درمان، بی درمان

ناشناخته بودن اثرات استفاده از گل در مدت طولانی و با دوز بالا، در کنار کمبود تحقیقات جهانی باعث شده است که اعتیاد به گل جزو اعتیادهای بدون درمان شناخته شود. بیشتر روش های ترک که در ایران به کار گرفته می شود، متکی به تحقیقات و شیوه های درمانی در خارج از کشور است و این در حالی است که در خارج از ایران، مخدر گل یا همان مدیکال ماریجوانا برای مصارف دارویی بیماران خاص استفاده می شود و استفاده تفننی ندارد. بنابراین، روش موثری هم برای ترک آن معرفی نشده است.

دکتر یزدان نیاز، صحبت هایش را با یک هشدار جدی پایان می دهد: «سن مصرف گل به دبیرستان ها رسیده است. خانواده ها اطلاع دقیقی درباره این مخدر ندارند و جوان ها تصور می کنند گیاهی طبیعی و بی ضرر است. در واقع ضعف اطلاع رسانی درباره این مخدر باعث شده که خیلی از جوانان تصور کنند می توانند خیلی راحت مصرف گل را کنار بگذارند. تصوری که به هیچ وجه درست نیست.»

در زیر فهرستی از برخی روانگردان های عجیب منتشر شده است

انواع مواد مخدر

انواع مخدر - انواع متفاوت و متنوعی از مواد می توانند باعث اعتیاد شوند . آثارسومصرف و ناراحتی های ناشی از قطع مصرف و عوارض مصرف طولانی مدت هر یک از آنها با یکدیگر متفاوت است ، در کشورمان شایع ترین مواد مورد مصرف مواد مخدر اپیوئیدی است اما به تازگی مصرف سایر انواع مواد اعتیاد آور روند روبه رشد و سریعی داشته بطوریکه شاهد تغیر الگوی مصرف هستیم متداولترین دسته بندی انواع مواد مخدر و اعتیاد آور به شرح زیر است:

انواع مخدر - انواع متفاوت و متنوعی از مواد می توانند باعث اعتیاد شوند . آثارسومصرف و ناراحتی های ناشی از قطع مصرف و عوارض مصرف طولانی مدت هر یک از آنها با یکدیگر متفاوت است ، در کشورمان شایع ترین مواد مورد مصرف مواد مخدر اپیوئیدی است اما به تازگی مصرف سایر انواع مواد اعتیاد آور روند روبه رشد و سریعی داشته بطوریکه شاهد تغیر الگوی مصرف هستیم متداولترین دسته بندی انواع مواد مخدر و اعتیاد آور به شرح زیر است:

انواع مخدر - انواع متفاوت و متنوعی از مواد می توانند باعث اعتیاد شوند . آثارسومصرف و ناراحتی های ناشی از قطع مصرف و عوارض مصرف طولانی مدت هر یک از آنها با یکدیگر متفاوت است ، در کشورمان شایع ترین مواد مورد مصرف مواد مخدر اپیوئیدی است اما به تازگی مصرف سایر انواع مواد اعتیاد آور روند روبه رشد و سریعی داشته بطوریکه شاهد تغیر الگوی مصرف هستیم متداولترین دسته بندی انواع مواد مخدر و اعتیاد آور به شرح زیر است:

انواع مخدر - انواع متفاوت و متنوعی از مواد می توانند باعث اعتیاد شوند . آثارسومصرف و ناراحتی های ناشی از قطع مصرف و عوارض مصرف طولانی مدت هر یک از آنها با یکدیگر متفاوت است ، در کشورمان شایع ترین مواد مورد مصرف مواد مخدر اپیوئیدی است اما به تازگی مصرف سایر انواع مواد اعتیاد آور روند روبه رشد و سریعی داشته بطوریکه شاهد تغیر الگوی مصرف هستیم متداولترین دسته بندی انواع مواد مخدر و اعتیاد آور به شرح زیر است:

انواع مخدر - انواع متفاوت و متنوعی از مواد می توانند باعث اعتیاد شوند . آثارسومصرف و ناراحتی های ناشی از قطع مصرف و عوارض مصرف طولانی مدت هر یک از آنها با یکدیگر متفاوت است ، در کشورمان شایع ترین مواد مورد مصرف مواد مخدر اپیوئیدی است اما به تازگی مصرف سایر انواع مواد اعتیاد آور روند روبه رشد و سریعی داشته بطوریکه شاهد تغیر الگوی مصرف هستیم متداولترین دسته بندی انواع مواد مخدر و اعتیاد آور به شرح زیر است:

مواد مخدر اعتیاد آور

1_ کانابیس ها (Canabis)- حشیش و ترکیبات مشابه

این گروه از مواد به نام های ماری جوانا، علف ، گرس ، بنگ ، و غیره وجود دارد

در این دسته ماری جوانا یک توهم زا سبک محسوب می شود .

انواع مواد مخدر

انواع مخدر - انواع متفاوت و متنوعی از مواد می توانند باعث اعتیاد شوند . آثارسومصرف و ناراحتی های ناشی از قطع مصرف و عوارض مصرف طولانی مدت هر یک از آنها با یکدیگر متفاوت است ، در کشورمان شایع ترین مواد مورد مصرف مواد مخدر اپیوئیدی است اما به تازگی مصرف سایر انواع مواد اعتیاد آور روند روبه رشد و سریعی داشته بطوریکه شاهد تغیر الگوی مصرف هستیم متداولترین دسته بندی انواع مواد مخدر و اعتیاد آور به شرح زیر است:

مواد مخدر اعتیاد آور

1_ کانابیس ها (Canabis)- حشیش و ترکیبات مشابه

این گروه از مواد به نام های ماری جوانا، علف ، گرس ، بنگ ، و غیره وجود دارد

در این دسته ماری جوانا یک توهم زا سبک محسوب می شود .

2_ محرک ها (Stimulants)

مواد محرک که موجب وابستگی شدید می شوند : کوکائین ، آمفتامین ، متیلن دی اکسی آمفتامین و مت آمفتامین ( شیشه ) ریتالین ، فرم تدخینی کوکائین ( کراک )

توضیح : هرچند در دسته بندی فوق کراک در گروه محرک ها قرار گرفته اما کراک موجود در بازار مصرفی ایران به علت داشتن ترکیب های اپیوئیدی صناعی نوعی مخدر اپیوئیدی محرک محسوب می شود.

از مواد محرک با وابستگی کم نیز می توان از کافئین ، نیکوتین ، افدرین ، سودوافدرین، تئوفلین ، فن فلورامین

3_ توهم زاها (Hallucinogenes)

عبارتند از لیزرژیک اسید دی اتیل آمید (Lsd) قارچ های جادوئی (Magic musharoom)

دی متیل تریپتامین ، مسکالین، متیل دی اکسی آمفتامین((MDA

متیل دی اکسی مت آمفتامین ) MDMA یا Extasy یا X ( که با توجه به ترکیب و عوارض Mda,Mdma جز توهم زاهای محرک محسوب می شوند .

4_ فن سیکلیدین و کتامین

یک گروه متنوع و غیر متجانس هستند که برخی اثرات توهم زاها را داشته اما اثرات مجزای دیگری هم تولید میکنند.

5_ داروهای خواب آور _ تسکین بخش

این داروها معمولا برای کاهش اضطراب و درمان بی خوابی به کار می روند بنزودیازپام ها شامل دیازپام ، کلرودیازپوکساید ، لورازپام ، فلورازپام ، و... هستند.

گروه دوم این دسته داروهای Sedative Hypnotics شامل بار بیتورات ها مانند فنوباربیتال ، سکو باربیتال ، آموباربیتال هستند.

6_ مواد استنشاقی(Inhulants)

انواع بسیار متنوعی از این مواد وجود دارد مانند : بنزین ، اتر ، تینر ، انواع اسپری ، برخی مواد

هر ساله تعداد مرگ و میرهایی که بعلت مصرف سیگار ایجاد می شود خیلی بیشتر از مجموع ایدز، الکل ، مواد مخدر، تصادفات، قتل، خودکشی و آتش سوزی می باشد. تنباکو اولین عامل قابل پیشگیری مرگ در ایالات متحده به حساب می آید. استفاده از سیگار، قلیان یا هر ماده دیگری که حاوی نیکوتین باشد به معنای استفاده از تنباکو تلقی می شود. محصولات مختلف تنباکو حاوی بیش از 4 هزار نوع ماده مضر نظیر آمونیاک، سیانید، آرسنیک، فورمالدئید، قطران و نیکوتین می باشد. نیکوتین بخشی طبیعی موجود در برگ گیاه تنباکو به حساب می آید ولی ماده ای است که سبب بروز اعتیاد می شود.

نیکوتین بصورت مستقیم مغز و سایر اجزای عصبی را تحت تأثیر قرار می دهد. زمانیکه افراد از دود سیگار استنشاق می کنند نیکوتین را وارد ریه های خود می کنند و جریان خون بلافاصله نیکوتین را برداشت نموده و قلب نیز بلافاصله آنرا به مغز پمپ می کند.

سیگار کشیدن نه تنها برای سلامتی فرد سیگاری مضر است بلکه برای اطرافیان وی نظیر کودکانش و هر کس که آنها را دوست دارد خطرناک می باشد.

- برنامه ای به منظور ترک سیگار برای خود ترتیب دهید.

- لیستی از عللی که چرا شما باید سیگار را ترک کنید برای خود ترتیب دهید. مثلاً سلامتی بیشتر، طول عمر بیشتر، احساس بهتر زیستن و سلامت خانواده

- زمان خوبی را به منظور ترک انتخاب کنید. هرگز زمانی که تحت فشارهای عصبی زیادی هستید و یا در زمان تعطیلات سعی به ترک سیگار نداشته باشید.

- برای ترک آماده شوید.
- برای خود یک تاریخ انتخاب کنید.
- افرادی را انتخاب کنید تا از تصمیم شما حمایت کنند.

- تمرین کنید بدون آنکه نیازی به سیگار کشیدن داشته باشید با فشارهای عصبی عصبی مقابله کنید.

- هر آنچه را در مورد سیگار کشیدن برای شما عادی شده است تغییر دهید مثلا ًسیگار خود را در جای دیگر قرار دهید.

- فقط در مکانهای خاص مثلاً خارج از خانه یا محیطهای باز سیگار بکشید.

- در یک زمان فقط یک پاکت سیگار بگیرید و سعی کنید به چیزهای دیگر نظیر نوشیدن آب یا جویدن آدامس فکر کنید.

- تــــرک.

از جعبه سیگار و پاکت سیگار خود را رها ساخته و آنها را دور بریزید.

کارهایی را که هر روز صبح بطور معمول انجام می دهید، تغییر دهید مثلاً حین صبحانه خوردن جای دیگری بنشینید و خود را مشغول کنید.

کارهایی انجام دهید که از آنها لذت می برید. مثلاً به پیاده روی بروید یا دوچرخه سواری کنید.

برای خود یک قلک تهیه کرده و پولی را که قرار بوده است با آن سیگار بخرید در آن بریزید.

- باقی ماندن بر تــــرک.

زمان خود را با کسانی سپری کنید که سیگاری نیستند.

بطور منظم غذا بخورید. اگر زمانی احساس کردید که باید سیگار بکشید گمان کنید گرسنه هستید و چیزی بخورید. اگر بد اخلاق شدید صبور باشید، ترک سیگار سخت است . ترک سیگار همانند ترک هروئین، کوکائین و الکل سخت می باشد.

اگر شما نیاز به حمایت ها خاص دارید از خانواده یا دوستانتان بخواهید در کنار شما باشند.

احساس خستگی و اضطراب امری طبیعی است. این امر بدلیل آن است که مغز شما
می خواهد با شرایط عدم حضور نیکوتین سازگار شود.

شبها منظم و خوب بخوابید تا ببینید احساس سرزندگی و هوشیاری در طول روز خواهید داشت.

اگر شما منصرف شدید و باز سیگار کشیدید مأیوس نشوید. بطور میانگین هر فردی 7 بار برای ترک سیگار اقدام می کند. ترک سیگار نیاز به تمرین و ممارست دارد.

حتی اگر شما سالها سیگار کشیده اید ترک سیگار منجر به بروز تفاوتهایی با شرایط فعلی شما خواهد شد. بو و مزه غذاها برای شما خوشایندتر خواهد شد، بوی نفس شما بهتر می شود و سایر نکاتی که در ادامه به آنها اشاره می شود.

در طی 20 دقیقه : فشار خون و تعداد ضربان قلب شما کاهش می یابد.

در طی 8 ساعت : سطح اکسیژن و مونواکسید در خون به حد طبیعی خود برمی گردد.

در طـــــی 1 روز : احتمال بروز سکته قلبی کاهش می یابد.

در طـــــی 2 روز : انتهای اعصاب بازسازی شده و حس بویایی و چشائی تقویت می شود.

در طـی 2 هفته : جریان خون بهبود یافته و عملکرد ریه ها افزایش می یابد.

در طی 9-1 ماه : سرفه ، احتقان سینوسها، خستگی و تنگی نفس کاهش می یابد.

در طـی ا سـال : احتمال بروز سکته قلبی دقیقاً نصف می شود.

در طی 5 سـال : میزان بروز سکته مغزی نیز به اندازه افراد غیر سیگاری می شود.

در طی 10 سال : احتمال مرگ بعلت بروز سرطان ریه به اندازه نصف افراد سیگاری
می شود.

در طی 15 سال : شانس بروز بیماریهای عروق قلبی و مرگ ناشی از آن به اندازه افرادی می شود که هرگز سیگار نکشیده اند.

خواص شیمیایی نیکوتین

نیکوتین ، از کربن ، هیدروژن و اکسیژن تشکیل یافته است. در آب حل می‌شود و برای استخراج آن از گیاه تنباکو ، کافی است که تنباکوی تکه شده را برای دوازده ساعت در لیوان آب قرار دهید.

اثرات نیکوتین در بدن

در مقادیر کم ، نیکوتین نوعی داروی محرک به حساب آمده که فعالیت ، میزان هوشیاری و حافظه را زیاد می‌کند. کسانی که از آن استفاده می‌کنند، اثرات آرامش دهنده لذت‌بخش آن را پس از مصرف ، بیان می‌کنند. همچنین نیکوتین ضربان قلب و فشار خون را بالا می‌برد و در عوض ، اشتهای افراد را کم می‌کند. اگر زیاد مصرف شود، ممکن است سبب حالت تهوع یا استفراغ گردد.

کسانی که به مصرف نیکوتین معتاد شده‌اند، بدنشان به این ماده عادت کرده است. تحقیقی که در 16 می سال 1988م انجام شد، نشان داد که اعتیاد به مصرف نیکوتین ، مثل اعتیاد به مصرف مواد مخدری همچون کوکائین یا هروئین است؛ اگرچه افراد سیگاری با این موضوع مخالفند و نیکوتین را از دیگر مواد مخدر جدا می‌دانند.

عوارض ترک نیکوتین

ترک نیکوتین معمولاً سبب سردرد ، اضطراب یا تند مزاجی می‌شود. این علائم ممکن است تا چند ماه یا حتی چند سال ادامه یابد؛ اگرچه حادترین این علائم تنها در 48 تا 72 ساعت اولیه ترک سیگار حادث می‌شود. با اینکه مقدار نیکوتینی که افراد سیگاری از طریق دود سیگار وارد بدن خود می‌کنند، بسیار کم است (چون بخش عمده‌ی این ماده در اثر حرارت از بین می‌رود)، با این حال ممکن است اعتیادآور باشد.

جذب نیکوتین در بدن

میزان نیکوتینی که بدن آنرا جذب می‌کند، به عوامل زیادی بستگی دارد، از جمله نوع سیگار و اینکه شخص سیگاری دود سیگار را فرو می‌دهد یا خیر و همچنین آیا از فیلتر استفاده شده است یا نه. همین که نیکوتین وارد بدن شود، از طریق جریان خون بسرعت در سراسر بدن انتشار پیدا می‌کند. نیکوتین بر گیرنده‌های استیل کولین اثر گذاشته ، در غلظتهای کم ، فعالیت این گیرنده‌ها را تحریک می‌کند و بدنبال آن ، ترشح هورمون آدرنالین که نوعی هورمون محرک است، زیاد می‌شود. انتشار هورمون آدرنالین در خون ، ضربان قلب ، فشار خون و سرعت تنفس را بالا می‌برد. همچنین میزان گلوکز خون زیاد می‌شود. هنگامی که میزان مصرف نیکوتین بالا باشد، فعالیت گیرنده‌های استیل کولین را متوقف نموده که این امر ، سبب مسمومیت می‌شود. نیکوتین در اینجا همچون یک حشره کش عمل می‌کند.

رابطه شیزوفرنی و سیگار

تحقیقات نشان داده که اکثر افراد مبتلا به شیزوفرنی ، سیگاری هستند. تقریبا 75 تا 90 درصد افراد مبتلا به شیزوفرنی ، سیگاری هستند. گفته شده است که افراد مبتلا به شیزوفرنی ، معمولاً به امید درمان خود سیگاری می‌شوند.

خاصیت سرطانزایی

مدتها تصور می‌شد که وجود قیر و دیگر مواد شیمیایی در تنباکو ، دلیل اصلی بروز سرطان در افراد سیگاری می‌باشد. امروزه ثابت شده است که نیکوتین خاصیت سرطان‌زایی دارد، به این دلیل که این ماده جلوی عملکرد طبیعی بدن به‌منظور دفع کردن سلول‌های آسیب دیده را که ممکن است در آینده سرطانی شوند، می‌گیرد. به همین دلیل ، مصرف نیکوتین سرطان‌زاست.

نیکوتین به‌عنوان دارو

امروزه برای درمان برخی ناهنجاری‌ها از جمله پارکینسون و آلزایمر ، خواص نیکوتین و مشتقات آنرا به‌عنوان دارو مورد آزمایش قرار داده‌اند

ســــیگـــــار :.

سیگار استوانهٔ کاغذی کوچکی معمولاً به طول کمتر از ۱۲ سانتی‌متر و قطر نزدیك به ۱۰ میلی‌متر است که از برگ‌های بریده شده یا عمل‌آمدهٔ تنباکو پر می‌شود. طرز استفاده آن این طور است که یک طرف آن را آتش می‌زنند، و از طرف دیگر (که معمولاً فیلتر دارد) هوا را به درون ریه‌ها می‌کشند (پُک زدن). نیکوتین موجود در دود تنباکو سبب مسمومیت خفیف و بروز حالت سرخوشی کوتاه‌مدت می‌شود. سیگار را با پیچیدن تنباکو در کاغذ سیگار که کاغذ نازکی است درست می‌کنند، و یا، در بیشتر موارد، سیگارهای آماده دارای نام تجاری ساخت کارخانه‌های تولید سیگار را خریداری می‌کنند. تفاوت سیگار با سیگار برگ در آن است که سیگار برگ در برگ تنباکو پیچیده می‌شود و فیلتر ندارد.

از خطرات مصرف سیگار:

ETS یا Environmental tob

موضوع نقش بانوان در ساختار سياسى جامعه و شعاع دخالت و تاثير آنان در اداره اجتماع, از جمله مسايلى است كه در دهه هاى اخير مورد توجه خاص نويسندگان و محققان اسلامى قرار گرفته است, و عده اى در موافقت, با ورود زنان به صحنه سياست و عده اى ديگر در ضرورت كناره گيرى آنها, قلم زده اند.

براى دستيابى به يك برداشت صحيح و مستند از متون اسلامى, بايد ادله هر دو طرف را نقل و سپس مورد ارزيابى قرار دهيم تا در پايان به جمع بندى آن بپردازيم.

لازم به يادآورى است كه هر چند در پرتو انقلاب اسلامى و افكار بلند قائد عظيم الشان آن, زمينه حضور و مشاركت بانوان در فعاليتهاى اجتماعى و سياسى فراهم گشته است, ولى در عين حال اين حضور عينى و عملى, ما را از بحثهاى نظرى و تئوريك پيرامون اين موضوع بى نياز نمى سازد, بخصوص كه طرح اين گونه مباحث در رفع ابهاماتى كه احيانا وجود دارد, و يا شبهاتى كه گاه مطرح مى گردد, مى تواند مفيد و موثر باشد.

البته بوده و هستند كسانى كه به جاى ورود در بحثهاى عميق علمى, و به جاى تحمل سختى كاوشهاى منطقى و مستدل, تنها به ((نفى)) و ((انكار)) بسنده مى كنند و در نهايت به حربه ((تكفير)) و اتهام ((بدعت)) متوسل مى شوند, و فضا را براى طرح مباحثات علمى آلوده مى سازند.

مثلا آن روز كه در مجلس خبرگان تدوين قانون اساسى, اين اصل مورد بحث قرار گرفت كه:

((دولت موظف است براى همه افراد كشور, برنامه و امكانات آموزش نظامى را بر طبق موازين اسلامى فراهم كند, به طورى كه همه افراد همواره توانايى دفاع مسلحانه از كشور و نظام اسلامى ايران را داشته باشند)) بلافاصله برخى در همان مجلس اظهار كردند كه ((آموزش نظامى براى زنان سابقه شرعى ندارد و لذا بدعت است))(1)

غافل از آنكه به حكم عقل و شرح آنجا كه كيان اسلام و كشور اسلامى در خطر قرار مى گيرد, زن و مرد بايد براى دفاع برخيزند همان طور كه در جنگ احد ((نصيبه جراح)) با شمشير به دفاع از پيامبر اسلام پرداخت.

و چقدر فاصله است بين چنين تفكرى كه ((آموزش نظامى)) را براى زنان, ((بدعت)) مى داند, با تفكر حضرت امام(قدس سره) كه آن را از واجبات مهم براى آنها مى شمارد:

((ما مفتخريم كه بانوان و زنان پير و جوان در صحنه هاى فرهنگى و اقتصادى و نظامى حاضر ... و آنان كه توان جنگ دارند در آموزش نظامى كه براى دفاع از اسلام و كشور اسلامى از ((واجبات مهم)) است شركت, و از محروميتهايى كه توطئه دشمنان و ناآشنايى دوستان از احكام اسلام و قرآن بر آنها بلكه بر اسلام و مسلمانان تحميل نمودند شجاعانه و متعهدانه خود را رهانده و از قيد خرافاتى كه دشمنان براى منافع خود به دست نادانان و بعضى از آخوندهاى بى اطلاع از مصالح مسلمين به وجود آورده بودند, خارج نموده اند))(2)

و بر اساس اين بيان استوار, ريشه برخى از ((محروميتها)) را در جامعه زنان, ((توطئه دشمنان و ناآشنايى دوستان از احكام اسلام)) بايد دانست. و شگفتآور آن است كه در اينجا ((دوست و دشمن)) هماهنگ عمل مى كند, از ياد نبرده ايم كه وقتى استاد شهيد آيت الله مطهرى, به انتشار كتاب ((مساله حجاب)) اقدام نمود, و با استقبال فراوان مواجه گرديد و تاثير عميقى در فرهنگ طاغوت زده قبل از انقلاب به جاى گذارد, چگونه او را مورد تهمت و افترا قرار دادند. جرم مطهرى اين بود كه او با كتاب خود به دفاع منطقى و مستدل از يك حكم الهى پرداخته بود و اين جرم از سوى متحجران, نابخشودنى بود! كتابى كه در طول ده سال (از سال 1347 تا 1357) بيش از 20 بار, و هر بار بيش از 10 هزار نسخه از آن به چاپ رسيد, و تحولى قابل توجه ايجاد نمود.

استاد شهيد مرتضى مطهرى پيشگام تجزيه و تحليل مسايل مربوط به ((زن)) در عصر ماست, در دوران سياهى كه زنان جامعه ما را با اسم ((تمدن و تجدد)), به فساد و تباهى سوق مى دادند و از سوى ديگر, قوانين حيات بخش اسلام, مورد هجوم خودباختگان قرار گرفته بود, استاد فقيد با استفاده از مايه هاى عميق علمى و بينش گسترده, با زبان و قلم خويش, به تبيين ديدگاههاى اسلام پرداخت و اين راه باريكتر از مو را در ميان امواج ((تحجرگرايى)) و ((تجددمآبى)) با استوارى و موفقيت پيمود, نتيجه اين تلاشهاى ارزشمند, آثار گرانقدرى است كه به صورت كتاب, مقاله, نوار سخنرانى و يادداشتهاى متفرقه به جاى مانده است.

((مجله پيام زن)) افتخار دارد كه براى نخستين بار و به مناسبت سالگرد شهادت استاد ارجمند, تحت عنوان ((زن و جامعه)) به ارايه بخشى از مباحث استاد, در زمينه مسايل ((قضايى)), ((سياسى)) و ((اجتماعى)) زنان كه از آثار ((منتشره)) و ((منتشر نشده)) ايشان گردآورى نموده است, بپردازد.

گفتنى است كه هر چند در طول دو دهه اخير و بخصوص در اثر ((انقلاب اسلامى)), اين گونه مسايل روند تكاملى خود را طى كرده اند, ولى هنوز هم انديشه هاى استاد, طراوت خود را حفظ نموده است و البته دقت در آن, زمينه تحقيق و تفحص بيشتر از سوى پژوهشگران را فراهم خواهد آورد و نيز يادآور مى شويم كه آن بخش از مطالب استاد كه در اين مقالات بدون ذكر منبع آمده است, همه از متن سخنرانيهاى استاد شهيد است كه در دسترس خوانندگان ارجمند قرار مى گيرد.

زن و دخالت در امور سياسى

آيا زن مى تواند مسووليتهاى سياسى جامعه را به عهده بگيرد؟

آيا اسلام اجازه داده است كه زنان اداره اجتماع را عهده دار شوند؟

قبل از پرداختن به پاسخ, توضيح چند مقدمه لازم است:

1ـ طرح اصل مساله و ترسيم مرزهاى بحث:

آيا فعاليت زنان در خانه محصور است و آنان اجازه هيچ گونه فعاليت بيرون از خانه را ندارند؟

اگر چه در تصور برخى, فعاليت مجاز زن در خانه, و به خانه دارى, شوهردارى و بچه دارى, محدود مى گردد, ولى هرگز اين نظريه را به اسلام نمى توان نسبت داد:

((اگر كسى بگويد زن را بايد در خانه حبس و در را به رويش قفل كرد و به هيچ وجه اجازه بيرون رفتن از خانه به او نداد, البته اين با آزادى طبيعى و حيثيت انسانى و حقوق خدادادى زن منافات دارد.))(1)

((آنچه اسلام مى گويد, نه آن چيزى است كه مخالفان اسلام, اسلام را بدان متهم مى كنند, يعنى محبوسيت زن در خانه ... حبس كلى زن در خانه, نوعى مجازات بود كه به طور موقت در اسلام براى زنان بدكاره مقرر شد))(2)

فعاليتهاى بيرون از خانه زنان را در چند مرحله بايد مورد بررسى قرار داد:

مرحله اول:

فعاليتهاى غير اجتماعى, مثل تاسيس يك موسسه خياطى. در اين مرحله استاد شهيد با صراحت فرموده اند:

((به طور قطع به اين مفهوم عام نمى شود گفت كه هر كار غير از خانه دارى براى زن ممنوع است. مثلا زنى بخواهد يك موسسه خياطى داشته باشد, اين هم ممنوع باشد! نه, احدى چنين حرفى را نزده است و نخواهد زد)).

مرحله دوم:

فعاليتهاى اجتماعى, مثل خدمت در موسساتى كه فعاليت اجتماعى دارند. در اين مرحله نيز مساله روشن است:

((به طور قطع و يقين هر كار اجتماعى را نمى شود براى زن ممنوع دانست, ما دليلى نداريم كه اگر كارى از جنبه شخصى خارج و اجتماعى شد, براى زن جايز نيست, و در عصر حاضر هم كسى را پيدا نمى كنيد كه بگويد كارهاى اجتماعى به طور كلى ممنوع است)).

مرحله سوم:

كارهاى دولتى. آيا مى توان قسمتى از كار يك دولت و نظام حكومتى را به زنها سپرد هر چند آن كار جنبه سياسى نداشته باشد؟ مثل فعاليت در پست و تلگراف يا آموزش و پرورش؟ در اين مرحله نيز استاد فرموده اند:

((صرف اينكه يك كار دولتى باشد, دليل بر ممنوعيتش نمى شود.))

مرحله چهارم:

كارهاى اجتماعى كه به عنوان ((ولايت)) و سرپرستى جامعه تلقى مى شود. اين گونه امور ولايى, دو گونه است:

الف) ولايت خاصه يعنى سرپرستى برخى اموال يا افراد, مثل اينكه يك زن, متولى و سرپرست اوقاف باشد و يا سرپرستى صغار (بچه هاى بى سرپرست) را به عهده بگيرد, استاد در اين باره فرموده اند:

((آيا مى شود زن را وصى يا قيم بر صغار, يا ولى بر اموال قرار داد؟ اين قطعى است كه هيچ مانعى ندارد, نمى شود گفت كه چون زن است, زن بودن مانع است كه او ((قيم)) بر صغار يا ((ولى)) بر اموال باشد, كما اينكه مساله توليت اوقاف هم همين طور است.))

ب) ولايت عامه يعنى سرپرستى عمومى جامعه. تنها در اين قسمت