فهرست 
معنای لغوی حقیقت و مجاز
معنی حقیقت و مجاز در علم اصول
اهمیت حقیقت و مجاز در علم اصول
اقسام حقیقت و مجاز
گونه های به کارگیری حقیقت و مجاز 
علامات حقیقة و مجاز
منابع کلی

اهمیت این موضوع مانند بقیه مسائل علم اصول در راه استنباط احکام شرعی روشن می‌شود. به عنوان نمونه در روایتی از امام صادق(ع) نقل شده است: «اگر شخصی جنب شود و آب برای غسل کردن پیدا نکند، با «صعید» تیمم کند. سپس اگر آب پیدا کرد برای نمازهای بعدی غسل نماید و نمازی را که با تیمم خوانده نیاز به اعاده نیست(برقی، احمد بن محمد بن خالد، المحاسن، ج 2، قم، دار الکتب الإسلامیة، چاپ دوم، 1371ق.)
در این‌جا اگر شک شود از لفظ صعید معنای موضوع له آن که مطلق وجه الارض می‌باشد اراده شده، یا معنای خاص که خاک خالص باشد با استناد به این‌که در اصول بیان شده؛ هر لفظی که بدون قرینه مجازیه استعمال شود باید بر معنای حقیقی حمل شود، لفظ صعید را نیز بر معنای حقیقیش که مطلق الارض باشد حمل می‌کنیم و حکم می‌کنیم به جواز و صحت تیمم بر غیر خاک از اجزای زمین مانند سنگ(أصول‏ الفقه، ج 1،)و...